پس از برگزاری آزمون عجیب و غریب نظام مهندسی در مهرماه ۹۸ (سال قبل) اعتراضات گسترده ای به صورت حضوری و غیر حضوری و به شکل های مختلف نسبت به ابهامات و اشتباهات سوالات از سوی داوطلبان و حتی موسسات آموزشی فعال در این حوزه شکل گرفت... تعداد اعتراضات به قدری بود که مسئولین برگزاری آزمون را بر آن داشت که در اقدامی بی سابقه خبر از برگزاری آزمون بعدی در هفته اول اسفند ماه بدهند. یعنی دو آزمون با فاصله زمانی حدودا چهارماهه نسبت به هم در یکسال... اتفاقی عجیب برای اولین بار!!!
در همان زمان عده ای از کارشناسان حوزه آموزش پیش بینی کرده بودند به دلیل زمان کم باقی مانده (حدودا دو ماه) و ناگهانی بودن این خبر قطعا در آزمون بعدی هم باید منتظر سوالات مورد دار زیادی باشیم چرا که اگر قرار باشد سوالات با کیفیتی داشته باشیم طراحی سوالات برای یک آزمون فنی و مهندسی در سطح کشور و در رشته های مختلف به زمان بیشتری نیاز دارد... آزمون اسفند ۹۸ به دلیل شرایط کرونا به تعویق افتاد... کارشناسان می گفتند این نشانه خوبی است چون با این اتفاق زمان بیشتری برای طراحان فراهم خواهد شد و سوالات را با کیفیت بیشتری طرح خواهند کرد اما در اقدامی عجیب جناب آقای دکتر مانی فر به داوطلبان در فضای مجازی اعلام کردند سوالات همان سوالات اسفند ۹۸ است و تغییری نکرده!!! نگرانی ها از بین نرفت... متاسفانه پیش بینی ها درست از آب درآمد... به عنوان مثال در آزمون محاسبات مهرماه ۹۹ حداقل هفت سوال ایراد داشت. سوالاتی که یا باید به دلیل دو گزینه ای بودن و یا مبهم بودن حذف می شدند و یا سوالاتی که باید جواب سوال نسبت به کلید منتشر شده تغییر می کرد... کار به جایی رسید که وب سایت فارس نیوز در پستی اختصاصی به جمع آوری امضای الکترونیک از داوطلبان برای پیگیری اعتراض به این آزمون پرداخت... اتفاقی که برای داوطلبان آزمون مهر ۹۸ رخ داده بود دوباره تکرار شد... در آزمون افتضاح مهر ۹۸ تعداد سوالات مورد دار محاسبات در آستانه دو رقمی شدن بود. پس از اعتراضات زیاد داوطلبان، در نهایت چهار سوال محاسبات را حذف کردند(حداقل چهار سوال دیگر هم باید تغییر می کرد یا حذف می شد ولی به دلایل خاصی که تقریبا همه ما علت آن را می دانیم تنها چهار سوال حذف شد) که این هم خود اتفاقی نادر و تا جایی که به خاطر دارم بی سابقه بود.
به بهانه این اتفاق چند مورد از ایرادات آزمون های ورود به حرفه نظام مهندسی را مطرح می کنیم شاید به گوش مسئولین مربوطه برسد و برای رفع این مشکلات در آزمون های بعدی فکری اساسی کنند.
۱- شیوه پذیرش و اخذ پروانه اشتغال به این شکل مورد قبول اکثر مهندسین نمی باشد. این آزمون ها نمی توانند صلاحیت مهندسین را تایید یا رد کند. اخذ پروانه به این شکل و تنها در یک مرحله برای مسئولین راحت ترین و ساده ترین کار ممکن است که سازمان ساده ترین و کم هزینه ترین روش را انتخاب کرده است.
۲- کیفیت سوالات در چند دوره اخیر شدیدا تنزل پیدا کرده و از حالت مفهومی، اجرایی و کلی به حالت نکته ای و تستی تبدیل شده است که بیشتر احساس می شود هدف رد کردن داوطلبان است نه گزینش افراد با صلاحیت. آزمون از رسالت اصلی خود خارج شده است و فضایی برای سودجویی موسسات آموزشی فراهم شده است.
۳- زمان ثبت نام، برگزاری و اعلام نتیجه آزمون به شکل مناسب و دقیق اطلاع رسانی نمی شود. این موضوع برای داوطلبان آزار دهنده است. ناگهان دوماه قبل از آزمون اعلام می شود ثبت نام شروع شده است. قطعا وجود نظم خاصی در تاریخ برگزاری آزمون برای همیشه (مثلا دوبار در سال شهریور و اسفند) می تواند هم برای داوطلبان و هم برای طراحان سوال و عوامل آزمون مناسب باشد و بتوان برای آزمون با کیفیت بهتری برنامه ریزی کرد. داوطلبان دقیقا تاریخ آزمون بعدی را می دانند و نیازی نیست چندین کانال و پیج را دنبال کنند تا مثلا شخصی در فضای مجازی خبری از آزمون بعدی بدهد.
۴- خارج شدن سوالات آزمون بلافاصله پس از برگزاری جلسه مسئله جدی و خطرناکی است که تمام تلاش مسئولین مربوطه را زیر سوال می برد و داوطلبان را نگران می کند. حرف هایی درباره تقلب در آزمون مطرح می شود و مسائل دیگری که باید فورا جلوی آن گرفته شده و برخورد جدی شود. تنها چند ساعت (کمتر از ۲۴ ساعت) بعد از برگزاری آزمون، موسسات و افراد مختلف پاسخ تشریحی سوالات را با تصاویر دفترچه سوالات که معلوم نیست چگونه به دستشان می رسد در سایت ها و کانال های اطلاع رسانی خود برای دانلود قرار می دهند و اصرار زیادی روی هرچه سریعتر قرار دادن جواب ها درون سایت هایشان دارند.
۵- باید حداقل تا یک هفته هیچگونه تصویری از سوالات آزمون منتشر نشود و بعد از یک هفته خود سازمان دفترچه را برای اولین بار با کلید سوالات منتشر کند. متاسفانه رویه ی سازمان به گونه ای بوده است که گویی ابتدا صبر میکند ببیند مافیای آموزش، افراد و موسسات مذکور در قسمت قبل چه جواب هایی را برای سوالات منتشر می کنند و بعد از یک ماه با توجه به جواب تشریحی آنها کلید را منتشر می کنند. این اتفاق قطعا در مرحله اول به ضرر خود سازمان و دفتر مقررات ملی ساختمان خواهد بود و اعتبار آنها را زیر سوال می برد و در مرحله دوم داوطلبان را بیش از پیش نگران می کند. مجددا تاکید می کنیم باید بعد از یک هفته "کلید سوالات" توسط "خود سازمان" به همراه یکی از دفترچه ها درون سایت قرار گیرد. و بعد از آن تاریخ، رسیدگی به اعتراضات نسبت به جواب های منتشر شده شروع شود.
۶- اعتراضات ارسالی داوطلبان چه مورد قبول واقع شود و چه رد شود نتیجه کار باید حتما به شکل مناسب (مثل ارسال نامه مکتوب یا ایمیل یا تماس تلفنی) و در زمان مناسب به داوطلب اطلاع رسانی شود.
۷- طراحی سوالات این آزمون صرفا پرسیدن یک سوال فنی نیست. طراحان سوال باید در نگارش، قواعد زبان فارسی و انتخاب کلمات دقت بیشتری داشته باشند. استفاده از قیدهای مطلق (فقط، همیشه، صرفا و ...) در بسیاری از موارد جای شک و ابهام برای داوطلبان باقی نمی گذارد. بندهایی از آیین نامه که خود جای بحث دارند وبه صورت صریح و شفاف بیان نشده اند مورد توجه طراحان قرار نگیرد. اطلاعات سوال کامل و دقیق باشد و جملاتی که ممکن است برداشت های متفاوتی از آنها شود از سوال حذف شود.
۸- بسیاری از داوطلبان از امکانت سخت افزاری و حوزه برگزاری آزمون راضی نیستند. نبودن حتی یک ساعت دیواری سر جلسه، نبودن میز و نامناسب بودن صندلی ها که به دلیل ماهیت جزوه باز بودن این آزمون نیاز به آنها بیشتر احساس می شود همواره خواسته به حق داوطلبان بوده و هست. باید برای این مشکل اقدامی اساسی صورت گیرد.
۹- بسیاری از مراقبین جلسه برای برگزاری این آزمون به خوبی توجیه نشده اند. رفت و آمدهای زیاد، تذکرات بی جا و بی مورد، زل زدن بیش از حد استاندارد از فاصله نزدیک به داوطلبان، پرسیدن سوالات بی ربط مثل ساعت یا هر چیز دیگری تنها چند مورد از گزارشات نارضایتی از مراقبین و توجیه نبودن آنها نسبت به این آزمون می باشد که باید سریعا در دستور کار برای آزمون های بعدی قرار گیرد. زمان و دقت و آرامش در این آزمون برای داوطلبان یکی از عامل های اصلی در قبولی است.
به امید گزینش افراد با صلاحیت و برقراری عدالت آموزشی در کشور
یا علی مدد
سعید حیدری
شانزدهم آذرماه ۱۳۹۹
